Λες Μαλακίες #3: Ανζί παίρνει Ετόο

Το παρόν ίσως είναι το αγαπημένο μου παράδειγμα οικονομικού debunking (επίσης κοινωνικού, και όπως έχουν έρθει τα πράγματα έχει γίνει pop-culture). Τι σκατά είναι ο πληθωρισμός, από πού έρχεται, και τι φέρνει; Ας του κάνουμε ένα μικρό αφιέρωμα...

Είπαν για τον πληθωρισμό:

Η αύξηση του πληθωρισμού ανεβάζει τις τιμές ενώ οι μισθοί μένουν ίδιοι.

Η μείωση του πληθωρισμού μειώνει τους μισθούς ενώ οι τιμές μένουν ίδιες.

Οι αύξηση των μισθών φέρνει αύξηση στον πληθωρισμό.

Η μείωση των τιμών φέρνει...

Μπερδεύτηκα!

Όχι, δε μπερδεύτηκα. Απλά τα παραπάνω είναι μαλακίες.

Λοιπόν παιδάκια. Ο πληθωρισμός μετράει τις τιμές (και συγκεκριμένα τον ετήσιο ρυθμό αύξησης αυτών). Αν χρησιμοποιήσεις αποθέματα για να αυξήσεις τους μισθούς, τότε δεν επηρεάζεις τον πληθωρισμό. Αν κάποιος άλλος το χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία για να αυξήσει τις δικές του τιμές, τότε λέει μαλακίες. Δε μπορούμε να ρίχνουμε την αύξηση των τιμών στον πληθωρισμό· αυτό θα ήταν σα να ρίχνουμε την αλλαγή της θερμοκρασίας στα θερμόμετρα.

Γιατί λοιπόν αυξάνονται οι τιμές; Είναι η ώρα για μήλα και πορτοκάλια. Αν ένα μικρό χωριό 100 κατοίκων πρέπει να βγάλει το χρόνο τρώγοντας 1000 μήλα και 2000 πορτοκάλια, μέσα σε λίγες εβδομάδες η αγορά θα ισορροπήσει σε ανταλλαγές 2 πορτοκαλιών για 1 μήλο. Επειδή όμως τα μήλα και τα πορτοκάλια σαπίζουν, ας υποθέσουμε ότι στο χωριό υπάρχουν 2000 νομίσματα, και η παραγωγή είναι σταθερή στα 1000 μήλα τη μέρα. Ή καλύτερα, για να μην κουράσω με μεταβατικά παραδείγματα, και για να βάλουμε κατευθείαν και τους δευτερογενή και τριτογενή τομείς στο παιχνίδι, στο χωριό υπάρχουν 2000 νομίσματα, μία σταθερή παραγωγή 400 μεριδών φαγητού την ημέρα, και όλοι οι κάτοικοι έχουν γνώση και διάθεση για να επισκευάσουν τις υποδομές τόσο της παραγωγής, όσο και της διαβίωσής τους. (Τι νομίσατε, θα αφήσω τους συγχωριανούς μου να ζήσουν με μία μερίδα τη μέρα, ή θα βάζουμε κουβάδες να μαζεύουν τα νερά κάθε φορά που μπάζει μία στέγη;)

Παρότι το παράδειγμα γίνεται πιο σύνθετο, η αγορά αυτή τη φορά ισορροπεί λίγο πιο γρήγορα, καθώς η διάθεση για επισκευές δε θα παραμείνει αν κάποιος κάτοικος μείνει χωρίς φαγητό.

Τι σχέση έχει όμως μια ποδοσφαιρική μεταγραφή δεκαπενταετίας με ένα χωριό εκατό κατοίκων που τρέφεται με μήλα; Ξέχνα το χωριό, τώρα θα μιλήσουμε για την πραγματική παγκόσμια οικονομία, και ευτυχώς τα πράγματα είναι πιο κοντά στα μήλα και τα πορτοκάλια, παρά στις μερίδες φαγητού και τη διάθεση για εργασία.

Θα μου ήταν εύκολο να πιστέψω ότι μία μερίδα ανθρώπων με ένα 30% ποσοστό της αγοραστικής δύναμης, είναι τόσο αστοιχείωτοι ώστε να δημιουργούν επί δεκαετίες θετικό πληθωρισμό, αρκεί αυτή η μερίδα να ήταν περίπου ίση με το υπόλοιπο 70% της αγοραστικής δύναμης (ας πούμε υποδεκαπλάσια ως δεκαπλάσια). Είναι όμως αδύνατο να πιστέψω ότι μία μερίδα που ελέγχει το 46% της παγκόσμιας αγοραστικής δύναμης, ενώ είναι υποεκατονταπλάσια από τους υπόλοιπους, δε μπορεί να παίξει με τον πληθωρισμό κατά βούληση, δημιουργώντας χρήματα από το πουθενά, τα οποία δεν περιγράφουν στην πραγματικότητα το παγκόσμιο κεφάλαιο, αλλά είναι απλοί αριθμοί που τους επιτρέπουν να φανούν μεγαλύτεροι εντός του προαναφερθέντος 1%. Κάθε φορά που προσπαθώ να εξηγήσω πώς άνθρωπος με υψηλή οικονομική και κοινωνική επιρροή, άσχετα από το αν είναι στο κορυφαίο 1% παγκοσμίως ή όχι, έχει τη δύναμη να βγάζει λεφτά από τον κώλο του, υπάρχει ο αντίλογος ότι υπεραπλουστεύω τις εταιρείες σε ανθρώπους, δεν έχω κατανοήσει πόσο σύνθετος είναι ο υπολογισμός της καθαρής αξίας ενός φυσικού προσώπου, τα νομικά πρόσωπα είναι πολύ περισσότερα από τα φυσικά, κλπ. Πώς λοιπόν εξηγείς ότι δύο νομικά πρόσωπα, που ανήκαν εξ'ολοκλήρου σε ένα φυσικό πρόσωπο έκαστο, διοχέτευσαν 120 εκατομμύρια στην παγκόσμια αγορά μέσα σε μία μέρα, χωρίς να λες μαλακίες;

Ας πάμε λοιπόν πίσω στο καλοκαίρι του 2011, όταν το 100% της Ανζί ανήκε στον Κερίμοφ, ενώ το 100% της Ίντερ στον Μοράττι. Ο Ετόο έπαιζε στη Ίντερ, και πουλήθηκε στην Ανζί για 50 εκατομμύρια, με ένα τριετές συμβόλαιο που θα έδινε στον Ετόο 20 εκατομμύρια το χρόνο.

Την ίδια μέρα, αν εσύ αγόραζες τη φανέλα του Ετόο για 50 ευρώ, εσύ είχες 50 ευρώ λιγότερα για να αγοράσεις φαγητό ή εισιτήρια για Πολωνία, ενώ ο ιδιοκτήτης της μπουτίκ 50 περισσότερα για να πληρώσει τα έξοδά του. Άρα θα περιμέναμε ο Κερίμοφ της Ανζί να γίνει 50 εκατομμύρια φτωχότερος, αφού έδωσε λεφτά από ένα ταμείο που του ανήκε εξολοκλήρου στη Ίντερ του Μοράττι. Όχι;

Δυστυχώς όχι. Ο Μοράττι έγινε 50 εκατομμύρια πλουσιότερος, διότι του ανήκε η Ίντερ, η οποία μόλις έβαλε 50 εκατομμύρια στα ταμεία της. Η Ίντερ έγινε 50 εκατομμύρια πλουσιότερη, διότι μόλις έβαλε 50 εκατομμύρια στα ταμεία της. Η Ανζί έγινε 50 εκατομμύρια πλουσιότερη, διότι μόλις απέκτησε έναν παίχτη που άξιζε 50 εκατομμύρια. Ο Κερίμοφ έγινε 50 εκατομμύρια πλουσιότερος, διότι πλεόν του ανήκε μία ομάδα στην οποία έπαιζε ο Ετόο. Ο Ετόο έγινε 20 εκατομμύρια πλουσιότερος, διότι ξεκίνησε να υλοποιεί το πρώτο έτος από το συμβόλαιό του με την Ανζί.

Έχει και συνέχεια. Ο Μοράττι σύντομα πούλησε ένα πλειοψηφικό μερίδιο της Ίντερ (και αργότερα όλη την ομάδα), χρησιμοποιόντας τα μεγάλα ταμεία που είχε δημιουργήσει ως βασικό όπλο για να φουσκώσει την τιμή. Ο Κερίμοφ σταμάτησε να ξοδεύει τόσα σε μεταγραφές και μισθούς ποδοσφαιριστών, πούλησε τον Ετόο, τράβηξε τουλάχιστον το μισό ταμείο της Ανζί, και αργότερα πούλησε το 100% της ιδιοκτησίας της.

Το παράδειγμα είναι πολύ εύκολο να κλιμακωθεί, ακόμη και αν αφήσουμε τις συναλλαγές μεταξύ εταιρειών με σύνθετη ιδιοκτησία απέξω.

Θέλεις βενζίνες αγοράζουν πετρέλαια; Θέλεις κέτσαπ αγοράζει μαγιονέζα; Θέλεις Μίκι Μάους αγοράζει Κάπταιν Αμέρικα και Νταρθ Βέιντερ; Θέλεις Μασκ αγοράζει τράπεζα με τον πρώτο του μισθό ως διευθυντής τράπεζας και μετά την πουλάει; Θέλεις ο ίδιος αγοράζει ηλεκτρονική πλατφόρμα για τιμή δεκαπλάσια της αξίας της, και ενώ πέφτει έξω έχει ακόμη τριπλάσια αξία από μία μέρα πριν την αγορά; Θέλεις Ντελ αγοράζει Ντελ με το μισθό του από τη Ντελ; Θέλεις Αμερικανικό κράτος αγοράζει πτωχευμένες τράπεζες και αυτοκινητοβιομηχανίες; Θέλεις Τράπεζα της Αγγλίας αγοράζει Τράπεζα της Σκωτίας; (Ναι, η βασίλισσα αγόρασε κάτι από τον εαυτό της) Σκέψου τώρα πόσο χειρότερο γίνεται αυτό όταν μία εταιρεία ιδρύει θυγατρικές, χωρίς να διοχετεύσει δεκάρα από τα δικά της ταμεία, και αργότερα τις ενσωματώνει διπλασιάζοντας την αξία τους.

Θέλεις να μου πεις λοιπόν ότι ο παγκόσμιος πληθωρισμός του 2012 επηρεάστηκε από τη φανέλα του Ετόο που αγόρασες εσύ, τα μήλα και τα πορτοκάλια που αγόρασα εγώ, τα βιβλία του ΟΕΔΒ που αγοράσαν μερικές εκατοντάδες μαθητές στην Ελλάδα από βιβλιοπωλεία επειδή τα τυπογραφεία στέρεψαν, και όχι από δύο ηλίθιους που για να δειχτούν στους φίλους τους έβγαλαν 120 εκατομμύρια από τον κώλο τους; Λες μαλακίες.